Maag

Tachtig mensen in Elmina hebben werk in de plastic-recycling fabriek van Cyclus. Hoeveel kinderen in die straatarme Ghaneze stad zouden er hun bestaanszekerheid aan ontlenen? Het is een schoolvoorbeeld van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Een afvalberg opruimen, het materiaal hergebruiken en (op termijn) winst maken. People. Planet. Profit. De fabriek komt langzaam in de zwarte cijfers, al waren er flinke aanloopproblemen. Cyclus moest € 1,2 miljoen reserveren om het aanloopverlies te dekken. Maar dat geld is niet weg.

Een plaatselijke ondernemer van Nederlandse afkomst is geïnteresseerd in een overname. Hij wil het concept ook in andere Ghaneze regio’s in de markt zetten. Althans, dat was hij. De onderhandelingen staan onder druk door de campagne van Trots en Gouda Positief. Ze trekken alles in Elmina in de sfeer van corruptie en persoonlijk gewin, en brengen de betrokken bestuurders schade toe en persoonlijk verdriet.

De Goudse ontwikkelingsrelatie is onderdeel van Logo South, een programma van VNG International. Met een rijkssubsdie van € 5,5 miljoen per jaar, begonnen vijftig gemeenten samenwerkingsrelaties in 17 ontwikkelingslanden. Vorig jaar maakten de universiteiten van Amsterdam en Utrecht nog een lovend evaluatierapport van LOGO South. De expertise van Nederlandse gemeenten op het gebied van basisadministratie, drinkwater, sanitatie, afvalverwerking en huisvesting levert een significante bijdrage aan de versterking van het lokaal bestuur in ontwikkelingslanden, concludeerden de onderzoekers.

In de diarree van ongefundeerde verdachtmakingen over Elmina kwam één concreet punt aan het licht. Commissarissen Hans Beltman en Jaap Warners van Cyclus waren directeur van de fabriek in Elmina. Dat is in strijd met de statuten van het bedrijf, oordeelden de aandeelhouders onder wie ons eigen college van B en W. Cyclus stelt daar tegenover dat de dubbelfunctie juridisch wel kon omdat het een tijdelijke aanstelling betrof, en er waren inhoudelijk goede argumenten voor.

Het resultaat is een treurige puinhoop. De commissarissen moesten opstappen als zoenoffer aan de smeercampagne van een minderheid in de gemeenteraad. De continuïteit van een waardevol project staat in de waagschaal. Hoeveel kinderen gaan straks weer zonder eten naar bed? Over ontwikkelingshulp kun je politiek van mening verschillen. Het argument van rechtse partijen is dat links er altijd zo goed in is om sinterklaas te spelen ‘van onze belastingcenten’. Maar zolang je in ons land van overdaad, je maag kunt laten verkleinen op kosten van de solidariteit, vind ik het niet meer dan fatsoenlijk om je nek uit te steken voor een land waar honger nog steeds een dagelijkse realiteit is.

Ophef

Een harmonieuze samenleving is gebouwd op respect, verdraagzaamheid en wellevendheid, zei de koningin in de troonrede. Zo is het maar net. Het openbaar bestuur moet onberispelijk zijn. Politieke ambtsdragers maken onafhankelijke afwegingen en houden hun privébelang en de publieke zaak netjes gescheiden.

De gemeenteraad vergaderde dinsdag vertrouwelijk over een voorstel van Gouda Positief om een extern onderzoek in te stellen naar de integriteit van de burgemeester, naar aanleiding van een vermeende stroom van geruchten in de stad. De burgemeester bouwde een tweede huis in Ghana. Na zijn pensioen wil hij daar (deels) gaan wonen om ontwikkelingswerk te doen. Gouda Positief stelt dat er aanwijzingen zijn dat de burgemeester zijn positie heeft misbruikt en dat er van alles en nog wat niet in de haak is. De gemeenteraad reageerde geschokt. Zulke ernstige beschuldigingen moet je serieus nemen en zorgvuldig onderzoeken.

Welke signalen kreeg Gouda Positief? Wat zijn de beschuldigingen precies? Wie heeft deze beschuldigingen geuit? Alle fracties in de gemeenteraad wilden het naadje van de kous weten. Jan de Laat van Gouda Positief antwoordde dat zijn fractie contact heeft met één of meer klokkenluiders die gewag hebben gemaakt van allerlei zaken. Het was evenwel niet mogelijk om daar meer over te zeggen want dan zouden die klokkenluiders in de problemen geraken.

U vraagt ons een onderzoek in te stellen, wat wilt u onderzoeken? Gaat het om omkoping? Corruptie? Iets met bestemmingsplannen, vroeg Wim Hillenaar (CDA). ‘Ik kan er niets over zeggen,’ antwoordde Jan de Laat. ‘Elke informatie die ik prijsgeef, is direct naar onze bron herleidbaar.’ Rogier Tetteroo (PvdA) begreep het niet. ‘Hoe gaat dit dan straks bij dat onderzoek, is uw bron dan wel bereid om een (notariële) verklaring af te leggen?’ Welnu, dat wist de fractie van Gouda Positief eigenlijk niet. Of er – afgezien van een onbekend verhaal van één of meer onbekende zegslieden – ook belastende stukken op papier beschikbaar zijn, werd evenmin duidelijk. Desondanks wilde Gouda Positief een onderzoek. ‘Als er dan niets uit komt zijn wij de eerste om te zeggen: zand erover,’ zei Jan de Laat. Toch fideel van hem.

‘Verplaatst u zich nu even in de onderzoeker. Welke onderzoeksvragen geven wij hem mee? U kunt toch wel een klein tipje van de sluier lichten,’ probeerde Hillenaar opnieuw. Weer geen antwoord, anders dan dat het boze gerucht van onduidelijke aard moest worden ontzenuwd. Een onafhankelijke, externe deskundige moet aantonen dat de burgemeester niets valt te verwijten. Schuldig, tenzij zijn onschuld is aangetoond.

De gemeenteraad (met uitzondering van de fractie van Trots op Nederland) kwam tot de slotsom dat er geen belastende feiten zijn die een onderzoek naar de integriteit van de burgemeester rechtvaardigen. In de online Krant van Gouda (eigendom van Jan de Laat van Gouda Positief)verscheen al snel een stukje met een plaatje van een ‘Goudse kaasstolp’ dat suggereert dat de gemeenteraad een geweldig schandaal in de doofpot stopt. Binnen een paar minuten meldden zich de eerste reaguurders. Eerst een zekere Ans en even later liet ook een zekere Dick al wat er borrelde in zijn onderbuik de vrije loop.

Arme Beatrix. Arme Wim. Respect, verdraagzaamheid en wellevendheid. Zooo 2009.

Zakenlui

Het was berengezellig en bloedstollend spannend, de Millenniumtrilogie van Stieg Larsson. Ook al vanwege de vermakelijke tirade tegen de financiële pers die - nog niet eens zo heel lang geleden - de gewoonte had om elke ceo, dga of om het even welke struikrover in het bedrijfsleven die ook maar een beetje in de zwarte cijfers bleef, de hemel in te schrijven.

De werdegang van Cees van der Hoeven, Nina Brink, Rijkman Groenink, Dirk Scheringa en talloze anderen bewijst hoezeer Larsson het bij het rechte eind had. Ik wil maar zeggen: een carrière in zaken of in het bedrijfsleven is geen enkele garantie voor excellentie. In de hele samenleving is dit besef nu vrij breed doorgedrongen. Behalve bij Gouda Positief. De partij schreef een boutade van 27 velletjes tik om af te rekenen met de vermaledijde lokale politiek. In heel Nederland lijden gemeenten onder tegenvallende grondexploitaties, de kredietcrisis en de verwachte bezuinigingen van het rijk. Gouda Positief laat het in zijn analyse buiten beschouwing. Bij ons is de ellende in zijn geheel toe te schrijven aan het amateurisme in het bestuur. Wat de wethouders (en de gemeenteraad) nu precies verkeerd hebben gedaan, of nagelaten staat niet zo precies in het stuk. Maar Gouda Positief vindt het bleekneuzen met baantjesdrang, geen sterspelers, hooguit hinkepinkende eersteklassers en zo komen we natuurlijk nooit in de eredivisie. Ze vinden het in commissie want - mind you - een communicatieadviseur bekeek een tv-optreden van één van de wethouders en oordeelde niet mild. Ja, daar zitten de Goudse burgers maar mooi mee.

Gouda Positief wil het hele college vervangen door zeven topkandidaten uit het bedrijfsleven die allemaal twee dagen in de week werken. Ze worden bestuurlijk gecontroleerd door een Raad van Toezicht met mensen die hun sporen hebben verdiend als ondernemer of zo. Het is een in het bedrijfsleven beproefde constructie. Op de proef gesteld ook, want wat was er toch ook al weer met dat toezicht?

Voor de – door de burgers van Gouda eerlijk gekozen – 35 leden van de gemeenteraad heeft Gouda Positief een figurantenrol in de aanbieding als ‘inhoudelijk’ toezichthouder. Thorbecke kan er een puntje aan zuigen. Onbegrijpelijk dat het plan niet onmiddellijk integraal is overgenomen. Het had zo mooi kunnen zijn, zeven geslaagde zakenlui in pakken van Paul Smith en Armani op B en W-werklunch in de Parkheuvel, of anders minimaal Kaagjesland en zeven blinkende Sports Utility Vehicles in de parkeergarage op de Nieuwe Markt. En veel connecties natuurlijk, business to business. Heel plezierig en zeer vertrouwd. Krijgen we nou straks weer Marco Kastelein op zijn oerdegelijke merkrijwiel? Of Marion Suijker in haar mutsige Ford Ka? Het wordt nooit wat met ons.

Mensenrechten

‘Ik zag je in de krant staan naast Nebahat Albayrak. Mag ik je alstjeblieft een verhaal vertellen?’, e-mailde Ans Besteman. Nu zitten we aan tafel. Zij met een stapeltje papieren en een onaangeroerd kopje koffie. Ze vertelt over Bashir.

Hij ontmoette zijn vrouw Shakira in de tijd van de communistische heerschappij in Afghanistan. Het was een huwelijk uit liefde, ze waren gelukkig ondanks de bittere armoede. Toen er kinderen kwamen, kon Bashir een baan krijgen als beheerder van de voedseldepots van de KhAD, de gevreesde staatsveiligheidsdienst. Bashir had niet veel op met de communisten, maar hij was allang blij dat hij zijn gezin kon onderhouden.

Taliban
De kinderen groeiden op, de communisten werden verdreven, de Taliban kwamen aan de macht. De mooie oudste dochter van Bashir kreeg te verstaan dat ze moest trouwen met een Talib. Ze verafschuwde de man en weigerde. Bashir steunde zijn dochter. Maar de druk werd opgevoerd, het huwelijk was onafwendbaar. De oudste dochter van Bashir beroofde zich van het leven door ophanging.

De Taliban pakten Bashir op, maar lieten hem na een paar weken vrij. ‘Jullie moeten vluchten, je hebt nog twee dochters en een zoon. Je moet gaan, het is je enige kans’, zeiden zijn vrienden en familie. Shakira slaagde erin om met de kinderen te vluchten naar Nederland. Het was 1998. Een jaar later lukte het ook Bashir.

Shakira en de kinderen werden als vluchtelingen erkend. Maar Bashir kreeg op grond van zijn arbeidsverleden bij de KhAD de 1F-status. Iedereen die heeft gewerkt voor de KhAD heeft zich schuldig gemaakt aan schending van de mensenrechten, redeneert de IND. De advocaat van Bashir was met vakantie toen het bericht kwam. Hij verzuimde beroep in te stellen.

Uitgeprocedeerd
Nu – ruim tien jaar en een onafzienbare reeks van rechtszaken later – is Bashir uitgeprocedeerd. Het enige dat zijn uitzetting nog een poosje kan tegenhouden, is een uitspraak dat het nu te gevaarlijk is om terug te keren naar Afghanistan. Shakira en de kinderen zijn volledig geïntegreerd in Nederland. De dochters hebben gestudeerd, ze trouwden met Nederlandse mannen. De zoon is bijna afgestudeerd.

‘Het is een modern, warm en hecht gezin. Ondanks de armoede, met niet aflatende geestkracht en met af en toe wat financiële hulp van de kerk hebben ze zich er doorheen geslagen, en de kinderen een toekomst gegeven’, vertelt Ans. ‘Bashir is een wijze, zachtmoedige man. Hij is muzikaal, leeft voor de liefde voor zijn gezin, ik steek mijn hand voor hem in het vuur: dit is geen man die mensen heeft gemarteld.’ Ze vertelt dat de ambassade na onderzoek vaststelde dat er geen enkel bewijs was dat Bashir zich schuldig heeft gemaakt aan misdaden tegen de menselijkheid, maar het veranderde niets. Bashir is wanhopig. ‘Ans, zei hij laatst, ik wil zo graag mijn mens-zijn terug.’

Vandaag is het 21 maart. Antiracismedag. Ik heb de zaak Bashir onder de aandacht gebracht van Nebahat Albayrak die jammer genoeg geen staatssecretaris meer is, en van het PvdA Tweede Kamerlid Hans Spekman.

Wilt u – lezer van dit blog - ook helpen? Ik breng u graag in contact met Ans. Zij kan u inzage geven in het dossier.

Wouter kiest voor zijn gezin

Wijsje

Dat was een dolle avond, dinsdag. Het afscheid van zeventien collega’s uit de raad. Met welgekozen woorden van de burgemeester, onderscheidingen voor de oudgedienden Jan van Dijk, Roy Kraft van Ermel, Cees Wouters en Gerard Schotanus.

In de feestcommissie hadden we ons al weken verkneukeld om de collega’s vrolijk de maat te nemen met onze leukste lollige liedjes. ‘Ik wil er eigenlijk nooit meer mee ophouden’, verzuchtte Hilde Niezen toen we het laatste meesterwerk hadden voltooid.

Vanavond wordt de nieuwe raad geïnstalleerd. Prompt werd ik vanmorgen weer wakker met een wijsje in mijn hoofd. Hij gaat op ‘Wat voor weer zou het zijn in Den Haag’. Om het af te leren.

Wat voor sfeer zal het zijn in de raad?
Zijn we trots en enorm positief
Geen venijnig chagrijn en verraad,
Of is dat toch een beetje naïef?
Krijgen we hoogstaand debat
Over die prachtige stad
Het is nodig en ’t lijkt me zo fijn
Elke burger is erbij gebaat
Wat voor sfeer zal het zijn in de raad?

Imago

Wat drijft Laura Werger? Betrokken jongeren uit Gouda Oost zetten een feestje op touw met oud en nieuw. Ze kregen subsidie uit het Initiatievenfonds. Vandaag schilderde de Telegraaf hen af als tuig. Het geld voor het feestje was smeergeld van de gemeente opdat zij rustig zouden blijven. Chocoladeletters op de voorpagina. De VVD en Wilders hebben al een spoeddebat aangevraagd.

De bron van dit verhaal is Laura Werger, lid van de gemeenteraad en lijsttrekker van de VVD. Hoe het echt zit weten we allemaal. Het college van B en W heeft ons per memo geïnformeerd. Over de overlast en criminaliteit rond kerst. Met vuurwerk, sneeuwballen en overvallen. Over de grootschalige inzet van politie die de raddraaiers oppakte en de onrust snel de kop indrukte. De vijf jongeren die in Gouda Oost die het feest organiseerden, hadden er helemaal niets mee te maken.

Daarvoor staat dus de VVD. Niks samenleving met samenhang. Splijten! Alles voor een paar stemmen. Op het ondernemersdebat vorige week wel pleiten voor investeringen in stadsmarketing. Voor een beter imago van de stad. Om vervolgens de stad onder te braken. We kunnen het geld net zo goed meteen in de IJssel gooien.